Hội Chứng Tiền Kinh Nguyệt Là Gì? Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Xử Lý

Hội chứng tiền kinh nguyệt là gì?

Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS – Pre-Menstrual Syndrome) là tập hợp các triệu chứng về thể chất, cảm xúc và hành vi xuất hiện ở phụ nữ trong khoảng 1–2 tuần trước kỳ kinh nguyệt. Các triệu chứng này thường biến mất khi kỳ kinh bắt đầu hoặc ngay sau đó.

Ví dụ thực tế:
Chị Hương, 29 tuổi, thường cảm thấy đau lưng, khó chịu, và tâm trạng thất thường trước kỳ kinh nguyệt khoảng một tuần. Ngoài ra, chị còn bị mệt mỏi và thèm ăn đồ ngọt. Dù chị từng nghĩ rằng điều này “chỉ là bình thường”, nhưng khi tìm hiểu kỹ hơn, chị nhận ra mình đang trải qua hội chứng tiền kinh nguyệt.

PMS không phải là điều bất thường, nó ảnh hưởng đến hơn 90% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng PMS có thể ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày nếu không được hiểu và xử lý đúng cách.

Nguyên nhân của hội chứng tiền kinh nguyệt

PMS không có nguyên nhân chính xác được xác định, nhưng các yếu tố sau đây được cho là góp phần gây ra hội chứng này:

1. Sự thay đổi hormone

Trong chu kỳ kinh nguyệt, mức độ hormone estrogen và progesterone tăng giảm thất thường. Sự biến đổi này ảnh hưởng đến cả cơ thể và tâm trạng, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, buồn bã hoặc khó chịu.

2. Sự mất cân bằng hóa học trong não

Mức độ serotonin – một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác hạnh phúc – thấp có thể góp phần gây ra triệu chứng như mệt mỏi, trầm cảm và thay đổi khẩu vị.

3. Các yếu tố lối sống

• Chế độ ăn uống không lành mạnh (thiếu vitamin và khoáng chất).
• Lối sống ít vận động.
• Căng thẳng và áp lực kéo dài.

4. Yếu tố di truyền

Nếu mẹ hoặc chị em gái từng bị PMS, bạn cũng có nguy cơ cao gặp phải hội chứng này.

Dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt

PMS có hơn 150 triệu chứng khác nhau, nhưng chúng thường được chia thành ba nhóm chính:

1. Triệu chứng thể chất

• Đau ngực, căng ngực.
• Đau lưng, đau bụng hoặc đau cơ.
• Đầy hơi, khó tiêu.
• Nhức đầu hoặc đau nửa đầu.
• Tăng cân nhẹ do giữ nước.

2. Triệu chứng cảm xúc và tinh thần

• Tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt.
• Buồn bã, cảm giác trầm cảm.
• Lo âu hoặc cảm giác căng thẳng.
• Khó tập trung.

3. Triệu chứng hành vi

• Thèm ăn (thường là đồ ngọt hoặc món ăn nhanh).
• Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
• Giảm hứng thú với các hoạt động thường ngày.

Ai dễ bị hội chứng tiền kinh nguyệt?

PMS có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phụ nữ nào trong độ tuổi sinh sản, nhưng một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này bao gồm:

• Độ tuổi từ 20–40.
• Tiền sử gia đình có người mắc PMS.
• Lối sống căng thẳng, áp lực.
• Chế độ ăn uống kém dinh dưỡng.

Cách chẩn đoán hội chứng tiền kinh nguyệt

Không có xét nghiệm đặc hiệu nào để chẩn đoán PMS. Bác sĩ thường dựa vào các triệu chứng mà bạn mô tả và cách chúng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Bạn có thể:

• Ghi nhật ký các triệu chứng trong 2–3 chu kỳ kinh nguyệt.
• Theo dõi thời điểm xuất hiện và biến mất của các triệu chứng.

Nếu các triệu chứng của bạn nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống, bác sĩ có thể kiểm tra thêm để loại trừ các vấn đề sức khỏe khác như rối loạn lưỡng cực hoặc suy tuyến giáp.

Cách kiểm soát và xử lý hội chứng tiền kinh nguyệt

1. Điều chỉnh lối sống

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Hạn chế đồ ăn nhanh, caffeine, và đồ uống có cồn.
• Tập thể dục thường xuyên: Yoga, đi bộ hoặc bơi lội giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc: Giúp cơ thể và tinh thần phục hồi sau một ngày dài.

2. Sử dụng thuốc

• Thuốc giảm đau: Ibuprofen hoặc paracetamol giúp giảm các cơn đau thể chất.
• Thuốc tránh thai: Có thể ổn định hormone và giảm triệu chứng PMS ở một số phụ nữ.
• Bổ sung vitamin: Canxi, vitamin B6 hoặc magiê có thể giảm các triệu chứng như đầy hơi và đau ngực.

3. Hỗ trợ tinh thần

• Tư vấn tâm lý: Giúp bạn đối phó với căng thẳng và các triệu chứng cảm xúc.
• Các bài tập thư giãn: Thiền, hít thở sâu hoặc đọc sách.

Hội chứng tiền kinh nguyệt và hội chứng rối loạn tiền kinh nguyệt (PMDD)

PMDD (Premenstrual Dysphoric Disorder) là một dạng nghiêm trọng hơn của PMS, ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống cá nhân và công việc.

So sánh PMS và PMDD:

• PMS: Triệu chứng nhẹ hoặc vừa, thường không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống.
• PMDD: Triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm trầm cảm, lo âu nặng hoặc cảm giác mất kiểm soát.

Nếu bạn nghi ngờ mình mắc PMDD, cần đến gặp bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

Cách phòng ngừa hội chứng tiền kinh nguyệt

• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất xơ và vitamin.
• Uống nhiều nước để giảm đầy hơi.
• Tránh caffeine, rượu và các chất kích thích.
• Lên kế hoạch nghỉ ngơi và thư giãn trước kỳ kinh nguyệt.

Kết luận

Hội chứng tiền kinh nguyệt không phải là điều gì quá xa lạ với phụ nữ, nhưng hiểu rõ và kiểm soát tốt hội chứng này sẽ giúp bạn sống vui khỏe hơn. Nếu bạn gặp khó khăn với các triệu chứng PMS, đừng ngần ngại tìm sự tư vấn từ bác sĩ. Sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn luôn xứng đáng được quan tâm và chăm sóc đúng cách.