Đầu tư xanh và kinh tế carbon thấp là gì?

Mục lục

Đầu tư xanh và kinh tế carbon thấp là hai khái niệm cốt lõi trong việc phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu. Chúng liên quan mật thiết đến chiến lược chuyển đổi kinh tế nhằm giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đầu tư xanh (Green Investment)

Đầu tư xanh là việc sử dụng vốn vào các dự án, công nghệ, hoặc sản phẩm có lợi ích cho môi trường, giảm thiểu ô nhiễm, và hỗ trợ phát triển bền vững.

Các lĩnh vực đầu tư xanh phổ biến:

Năng lượng tái tạo: Đầu tư vào năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, và sinh khối.
Hạ tầng bền vững: Xây dựng tòa nhà tiết kiệm năng lượng, giao thông công cộng thân thiện với môi trường.
Công nghệ sạch: Phát triển công nghệ giảm khí thải, tái chế, và quản lý chất thải hiệu quả.
Quản lý tài nguyên thiên nhiên: Bảo tồn rừng, nước, và đất nông nghiệp.

Lợi ích của đầu tư xanh:

Giảm rủi ro khí hậu: Hạn chế tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Tạo việc làm xanh: Thúc đẩy các ngành công nghiệp mới, tạo việc làm bền vững.
Thu hút vốn: Các quỹ đầu tư, tổ chức tài chính ưu tiên dự án thân thiện với môi trường.

Kinh tế carbon thấp (Low-carbon Economy)

Kinh tế carbon thấp là mô hình kinh tế giảm tối đa phát thải khí carbon dioxide (CO2) và các khí nhà kính khác thông qua việc chuyển đổi công nghệ và thay đổi hành vi tiêu dùng.

Đặc điểm của kinh tế carbon thấp:

Chuyển đổi năng lượng: Từ nhiên liệu hóa thạch (than, dầu, khí) sang năng lượng tái tạo.
Hiệu quả năng lượng: Tăng hiệu suất trong sản xuất, vận chuyển, và tiêu dùng năng lượng.
Công nghiệp xanh: Sử dụng công nghệ ít phát thải trong sản xuất.
Thuế carbon và thị trường carbon: Áp dụng các chính sách định giá carbon để khuyến khích giảm phát thải.

Lợi ích của kinh tế carbon thấp:

Giảm ô nhiễm: Không khí, đất, và nước sạch hơn.
Ổn định kinh tế dài hạn: Giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch có giá cả biến động.
Tăng cường sức khỏe cộng đồng: Giảm bệnh tật liên quan đến ô nhiễm

Các dự án của Đầu tư xanh và kinh tế carbon thấp:

Dự án năng lượng tái tạo

Dự án điện gió lớn đầu tiên ở Việt Nam, được đặt tại tỉnh Bạc Liêu.

Gồm 62 tuabin gió, tổng công suất 99,2 MW.

Giảm phát thải khoảng 150.000 tấn CO2 mỗi năm.

Góp phần ổn định nguồn cung năng lượng sạch tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Dự án điện mặt trời Trung Nam Solar tại Tỉnh Ninh Thuận.

Quy mô: Tổng công suất lên đến 450 MW, là một trong những dự án điện mặt trời lớn nhất Đông Nam Á.

Tác động:

Đáp ứng nhu cầu điện năng cho hơn 200.000 hộ dân.

Đóng góp tích cực vào mục tiêu giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch.

Trang trại điện gió ngoài khơi Thăng Long Wind

Quy mô: Công suất dự kiến 3,4 GW, đặt tại vùng biển ngoài khơi Bình Thuận.

Ý nghĩa: Đây là dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên tại Việt Nam, có tiềm năng giảm đáng kể phát thải CO2 và nâng cao vị thế năng lượng tái tạo của quốc gia.

Giao thông bền vững

Dự án tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên)

Vị trí: Thành phố Hồ Chí Minh.

Lợi ích:

Giảm phương tiện cá nhân, góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm khí thải.

Tăng cường kết nối giao thông công cộng trong đô thị lớn nhất cả nước.

Xe buýt điện VinFast

Đặc điểm: VinBus là hệ thống xe buýt điện do VinFast triển khai tại Hà Nội, TP.HCM, và Phú Quốc.

Ý nghĩa:

Thúc đẩy giao thông không phát thải.

Tăng nhận thức cộng đồng về phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.

Nông nghiệp xanh và phát triển bền vững

Mục tiêu:

Sử dụng phương pháp canh tác giảm phát thải khí nhà kính (giảm sử dụng phân hóa học và nước tưới).

Tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất cho nông dân.

Ý nghĩa:

Góp phần giảm phát thải khí methane từ hoạt động nông nghiệp.

Trang trại cà phê bền vững Nestlé

Đặc điểm:

Hỗ trợ nông dân trồng cà phê theo mô hình thân thiện với môi trường.

Áp dụng công nghệ tiết kiệm nước và quản lý chất thải.

Kết quả:

Giảm phát thải CO2 từ sản xuất cà phê.

Chính sách hỗ trợ nền kinh tế carbon thấp

Hệ thống giao dịch tín chỉ carbon thí điểm

Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai tại một số khu vực từ năm 2022.

giảm phát thải khí nhà kính thông qua mua bán tín chỉ carbon.

Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh.

Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam (VEPF)

Hỗ trợ tài chính ưu đãi cho các dự án bảo vệ môi trường, như xử lý rác thải, phát triển năng lượng tái tạo.

Công nghệ tái chế và xử lý rác thải- Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ

Vị trí: Thành phố Cần Thơ.

Công suất: Xử lý 400 tấn rác mỗi ngày, tạo ra 150.000 MWh điện mỗi năm.

Mô hình tái chế nhựa của Duy Tân Plastics- Đầu tư vào công nghệ tái chế tiên tiến, giảm thiểu ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.

Mối quan hệ giữa đầu tư xanh và kinh tế carbon thấp

Đầu tư xanh là động lực chính để thúc đẩy kinh tế carbon thấp bằng cách tài trợ các giải pháp công nghệ và chính sách.

Kinh tế carbon thấp tạo môi trường khuyến khích đầu tư xanh, thông qua các chính sách hỗ trợ như thuế ưu đãi hoặc trợ cấp.

Thị trường carbon là một cơ chế kinh tế nhằm định giá và giao dịch khí thải carbon dioxide (CO₂) và các khí nhà kính khác để thúc đẩy việc giảm phát thải. Đây là công cụ quan trọng để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp và đối phó với biến đổi khí hậu.

Cách hoạt động của thị trường carbon

Thị trường carbon dựa trên nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” và được thiết kế theo hai hình thức chính

Thị trường tuân thủ (Compliance Market)

Dành cho các quốc gia hoặc doanh nghiệp phải tuân thủ quy định pháp lý về phát thải.

Hệ thống giới hạn và giao dịch (Cap-and-Trade):

Chính phủ đặt ra giới hạn phát thải (cap) cho một khu vực hoặc ngành công nghiệp.

Các doanh nghiệp được cấp hạn ngạch phát thải (emission allowances). Nếu phát thải vượt hạn ngạch, doanh nghiệp phải mua thêm hạn ngạch từ những đơn vị khác hoặc trả phí phạt.

Ví dụ: Hệ thống Giao dịch Phát thải của EU (EU ETS), chương trình giao dịch carbon lớn nhất thế giới.

Cơ chế phát triển sạch (CDM) hoặc tín chỉ giảm phát thải (Offsets):

Các doanh nghiệp có thể đầu tư vào dự án giảm phát thải ở quốc gia khác (như năng lượng tái tạo) để nhận tín chỉ carbon, bù đắp cho lượng phát thải vượt mức.