Cổ phiếu ưu đãi là gì?

Cổ phiếu ưu đãi – một khái niệm quen thuộc với nhà đầu tư, nhưng không phải ai cũng thực sự hiểu rõ về nó. Đây là loại cổ phiếu mang lại nhiều quyền lợi đặc biệt, như nhận cổ tức cố định hoặc ưu tiên khi phân chia tài sản, khiến nó trở thành lựa chọn hấp dẫn trong nhiều chiến lược đầu tư. Vậy cổ phiếu ưu đãi thực chất là gì, và nó khác gì so với cổ phiếu phổ thông? Hãy khám phá tất cả trong bài viết này!

Cổ phiếu ưu đãi là gì?

Cổ phiếu ưu đãi (tiếng Anh: Preferred Stock) là loại cổ phiếu đặc biệt trong các công ty cổ phần, có tính chất như cổ phiếu thường nhưng người sở hữu chúng được hưởng một số ưu đãi nhất định trong quá trình hoạt động và quản lý của công ty phát hành như: Ưu đãi về biểu quyết, ưu đãi cổ tức, ưu đãi hoàn lại. 

Tuy nhiên, chủ sở hữu của loại cổ phiếu này cũng bị hạn chế một số quyền lợi so với cổ đông thông thường.

Ví dụ minh họa:

Trong các thương vụ hợp tác chiến lược, Vingroup phát hành cổ phiếu ưu đãi biểu quyết cho cổ đông sáng lập.

Đặc điểm của cổ phiếu ưu đãi.

Cổ đông ưu đãi không có quyền biểu quyết trừ trường hợp nắm giữ CPƯĐ biểu quyết. Không được tham gia ứng cử hay bầu cử vào Hội đồng quản trị, ban kiểm soát hoặc các chức vị quản lý công ty.

Cổ đông ưu đãi được quy định mức cổ tức cố định, hoàn toàn không phụ thuộc kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, và được chi trả trước cổ đông phổ thông;

Khi doanh nghiệp thanh lý tài sản do phá sản hoặc giải thể thì tài sản thanh lý được phải chia cho cổ đông ưu đãi trước cổ đông phổ thông. Tương tự với trường hợp hoàn vốn, cổ đông ưu đãi sẽ được ưu tiên hoàn trước cổ đông phổ thông;

Cổ phiếu ưu đãi có khả năng chuyển đổi sang cổ phiếu thường, nhưng cổ phiếu phổ thông không thể chuyển đổi sang cổ phiếu ưu đãi được.

Các loại cổ phiếu ưu đãi.

Có 3 loại cổ phiếu ưu đãi phổ biến trên thị trường hiện nay như: Cổ phiếu ưu đãi cổ tức, Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại và Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết. Cả 3 loại cổ phiếu này đều mang những đặc điểm của Cổ phiếu ưu đãi, chỉ có 1 số điểm khác biệt.

Cổ phiếu ưu đãi cổ tức

Các cổ đông ưu đãi sẽ được trả cổ tức cao hơn các cổ đông phổ thông với 2 hình thức: cổ tức cố định và cổ tức thưởng thêm. Doanh nghiệp buộc phải trả cho các cổ đông ưu đãi, bất kể tình hình kinh doanh thuận lợi hay khó khăn. Cổ tức thưởng là phần cổ tức tăng thêm khi doanh nghiệp kinh doanh tốt, đạt lợi nhuận cao.

Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại

Cổ đông có khả năng được công ty hoàn lại phần vốn góp bỏ ra ban đầu dựa trên các điều khoản trong hợp đồng. 

Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết

Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi biểu quyết có quyền quyết định cao hơn các cổ đông phổ thông khác. Cụ thể số phiếu biểu quyết của loại cổ phiếu này được quy định bởi Điều lệ công ty. Theo quy định của Luật Chứng Khoán, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết chỉ có thể được nắm giữ bởi cổ đông sáng lập hoặc tổ chức được chính phủ ủy quyền.

Cách tính cổ tức cổ phiếu ưu đãi.

Nhà đầu tư có thể tính được cổ tức của CPƯĐ theo công thức như sau:

Tỷ lệ cổ tức = Cổ tức đã trả/Lợi nhuận ròng

Diễn giải: Tỷ lệ cổ tức ưu đãi mà cổ đông nhận được sẽ bằng cổ tức đã trả hằng năm chia cho lợi nhuận ròng/thu nhập ròng trên mỗi một cổ phiếu.

Hoặc ta cũng thể tính theo cách:

Tỷ lệ cổ tức = 1 – Tỷ lệ duy trì

Trong đó: Tỷ lệ duy trì sẽ bằng 1 trừ đi mức cổ tức nhận được dựa trên mỗi cổ phiếu chia cho tỷ suất lợi nhuận trên cổ phần = 1 – DPS/EPS.

Công thức tính cổ tức:

Cổ tức= Tỷ lệ cổ tức x Giá phát hành x Số lượng cổ phiếu.

Ví dụ minh họa:

Công ty ABC phát hành cổ phiếu ưu đãi cổ tức cố định với các điều kiện sau:

Giá phát hành: 1.000.000 VNĐ/cổ phiếu.
Tỷ lệ cổ tức cố định: 8%/năm.
Số lượng cổ phiếu bạn sở hữu: 500 cổ phiếu ưu đãi.
-> Cổ tức nhà đầu tư nhận được= 8% x 1.000.000 x 500= 40.000.000 VNĐ/ năm.

Lợi ích và rủi ro khi đầu tư cổ phiếu ưu đãi

Lợi ích

Với công ty cổ phần:

• Dễ dàng thu hút nhà đầu tư, nhờ đó gia tăng thêm nguồn vốn kinh doanh.
• Hơn nữa, công ty cũng có thể mua lại số cổ phiếu ưu đãi trong trường hợp vốn sử dụng được chi trả cho các quyền lợi của các loại cổ phiếu ưu đãi ở mức cao.

Với nhà đầu tư: 

Chủ sở hữu cổ phiếu ưu đãi sẽ được hưởng nhiều lợi ích hơn so với cổ đông thông thường của công ty, chẳng hạn như được chia mức cổ tức cao hơn, dù công ty có hoạt động kinh doanh lỗ hay lãi thì phải phải trả cổ tức cho họ, có quyền ưu đãi biểu quyết cao hơn và có quyền yêu cầu hoàn vốn gốc bất cứ lúc nào;

Khi thị giá cổ phiếu theo xu hướng tăng liên tục, nhà đầu tư có thể chuyển đổi CPƯĐ thành cổ phiếu phổ thông để kiếm lời trên thị trường chứng khoán.

Rủi ro

Với công ty cổ phần:

• Phát hành thêm CPƯĐ đồng nghĩa với việc chi phí doanh nghiệp gia tăng.
• Các cổ phiếu này tương đương với một món nợ dành cho công ty, nếu phá sản hay giải thể cũng phải có trách nhiệm hoàn lại vốn cho các cổ đông.
• Giá trị cổ phiếu sẽ giảm nếu phát hành CPƯĐ quá mức, lúc đó, lợi ích của cổ đông ưu đãi sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều.

Với nhà đầu tư:

• Tính thanh khoản thấp: CPƯĐ không được phép tự do chuyển nhượng khiến nhà đầu tư gặp phải rào cản trong việc kiếm lợi nhuận từ cổ phiếu. Muốn chuyển nhượng thì bắt buộc phải chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông, lúc đó, nhà đầu tư sẽ mất các quyền ưu đãi.

• Cổ đông nắm giữ CPƯĐ không có quyền biểu quyết như cổ đông thường trừ trường hợp đó là CPƯĐ biểu quyết.

So sánh cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu phổ thông.