Chính sách tiền tệ thắt chặt (Contractionary Monetary Policy) là gì?

 Chính sách tiền tệ thắt chặt (Contractionary Monetary Policy) là một công cụ quan trọng được ngân hàng trung ương sử dụng nhằm kiểm soát lạm phát và ổn định nền kinh tế. Khi giá cả tăng cao hoặc nền kinh tế tăng trưởng quá nóng, chính sách này giúp giảm lượng tiền lưu thông và kiềm chế hoạt động chi tiêu, đầu tư thông qua việc tăng lãi suất hoặc hạn chế cung tiền. Đây là biện pháp hiệu quả để bảo vệ giá trị tiền tệ và duy trì sự cân bằng trong hoạt động kinh tế, nhưng cũng đòi hỏi sự điều hành khéo léo để tránh các tác động tiêu cực như suy giảm tăng trưởng.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (Contractionary Monetary Policy) là gì?

Chính sách tiền tệ thắt chặt là chính sách làm giảm cung tiền trong lưu thông.

Khi áp dụng chính sách này, Ngân hàng Trung ương sẽ tác động nhằm giảm mức cung tiền trong nền kinh tế khiến cho lãi suất trên thị trường tăng lên, thu hẹp tổng cầu, làm cho mức giá chung giảm xuống.

Cách thức hoạt động

Để giảm nguồn cung tiền có những cách như: Tăng mức dự trữ bắt buộc, tăng lãi suất chiết khấu, kiểm soát khắt khe các hoạt động tín dụng, bán ra trên thị trường chứng khoán.

Tăng mức dự trữ bắt buộc

Ngân hàng trung ương yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, tức là giữ lại một phần lớn hơn trong tổng số tiền gửi tại ngân hàng trung ương thay vì sử dụng để cho vay.

• Ngân hàng thương mại phải giữ lại nhiều tiền hơn, số tiền dành cho các khoản vay và tín dụng giảm xuống. Điều này làm giảm tốc độ tăng trưởng tiền tệ trong nền kinh tế.
• Lượng tiền lưu thông giảm giúp hạn chế áp lực lạm phát.
• Với nguồn tiền khan hiếm hơn, các ngân hàng thương mại sẽ tăng lãi suất cho vay, làm giảm nhu cầu vay vốn.

Tăng lãi suất chiết khấu

Ngân hàng trung ương tăng lãi suất cho vay đối với các ngân hàng thương mại khi họ cần vay khẩn cấp từ ngân hàng trung ương.

• Lãi suất chiết khấu cao khiến các ngân hàng thương mại phải chịu chi phí vay cao hơn, từ đó đẩy lãi suất vay của người dân và doanh nghiệp lên.
• Lãi suất cao làm giảm động lực vay vốn của các doanh nghiệp và cá nhân, từ đó giảm chi tiêu và đầu tư.
• Khi chi phí vay tăng, các ngân hàng cũng sẽ thận trọng hơn trong việc cung cấp tín dụng.

Kiểm soát khắt khe các hoạt động tín dụng

Ngân hàng trung ương đưa ra các quy định chặt chẽ hơn đối với các khoản vay, như tăng tiêu chuẩn xét duyệt tín dụng hoặc giới hạn các lĩnh vực được vay vốn.

• Các tiêu chuẩn chặt chẽ khiến số lượng người và doanh nghiệp đủ điều kiện vay vốn giảm xuống, từ đó hạn chế sự mở rộng tín dụng.
• Giảm nguy cơ rủi ro từ các khoản vay không hiệu quả hoặc các lĩnh vực đầu cơ, như bất động sản hoặc chứng khoán.
• Làm giảm tiêu dùng và đầu tư, từ đó hạ nhiệt nền kinh tế tăng trưởng quá nóng.

Bán ra trên thị trường chứng khoán (Mở rộng hoạt động thị trường mở)

Ngân hàng trung ương bán trái phiếu chính phủ hoặc chứng khoán khác trên thị trường để thu hút tiền từ hệ thống ngân hàng và cá nhân, doanh nghiệp.

• Người mua trái phiếu trả tiền cho ngân hàng trung ương, khiến cung tiền trong nền kinh tế giảm.
• Việc bán trái phiếu làm giảm tính thanh khoản trên thị trường, khiến lãi suất liên ngân hàng tăng lên.
• Lãi suất cao làm giảm khả năng tiếp cận vốn vay, từ đó hạ nhiệt hoạt động kinh tế.

Vai trò của chính sách tiền tệ thắt chặt

Kiểm soát lạm phát

Khi giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng quá nhanh, làm giảm sức mua và gây mất ổn định kinh tế, ngân hàng trung ương sẽ sử dụng chính sách thắt chặt để kiểm soát lạm phát.

Hạ nhiệt tăng trưởng

Nền kinh tế tăng trưởng quá nóng- nhanh hơn mức bền vững, có thể dẫn đến bong bóng tài sản (như bất động sản hoặc chứng khoán), chính sách này giúp hạ nhiệt tăng trưởng

Ổn định tỷ giá hối đoái

Trong trường hợp đồng nội tệ mất giá hoặc thâm hụt thương mại lớn, việc thắt chặt tiền tệ có thể giúp ổn định tỷ giá hối đoái.

Kiểm soát vốn

Tín dụng mở rộng quá mức- các ngân hàng thương mại cho vay quá dễ dàng, dẫn đến rủi ro tín dụng cao, ngân hàng trung ương sẽ thắt chặt chính sách để kiểm soát dòng vốn.

Ảnh hưởng của Contractionary Monetary đến nền kinh tế

Giảm lạm phát và ổn định giá cả

Chính sách thắt chặt làm giảm cung tiền và tăng lãi suất, khiến chi tiêu và đầu tư trong nền kinh tế giảm.

• Khi nhu cầu tiêu dùng và đầu tư giảm, áp lực tăng giá cũng giảm theo, giúp kiểm soát lạm phát hiệu quả.
• Đồng thời, giá trị đồng nội tệ được củng cố, ổn định niềm tin của nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Làm chậm tăng trưởng kinh tế và giảm việc làm

Chi phí vay vốn cao khiến các doanh nghiệp hạn chế đầu tư và mở rộng sản xuất, làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Nhu cầu giảm dẫn đến giảm sản lượng, gây ra tình trạng sa thải lao động hoặc hạn chế tuyển dụng, làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp.

Ảnh hưởng đến thị trường tài chính và đầu tư

Lãi suất cao làm giảm sức hấp dẫn của các khoản đầu tư rủi ro, khiến thị trường chứng khoán suy giảm và giá trị tài sản giảm.

• Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động vốn, làm giảm hiệu quả đầu tư và kìm hãm sự phát triển dài hạn.
• Tuy nhiên, dòng tiền có thể được chuyển hướng vào các tài sản an toàn như trái phiếu, tạo sự ổn định cho hệ thống tài chính.

Kết bài

Chính sách tiền tệ thắt chặt đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định kinh tế và kiểm soát lạm phát, đặc biệt khi nền kinh tế có dấu hiệu mất cân đối. Tuy nhiên, việc áp dụng chính sách này cần được thực hiện một cách thận trọng để không làm giảm tốc độ tăng trưởng hoặc gia tăng tỷ lệ thất nghiệp.