Cung và Cầu (SUPPLY AND DEMAND) là gì ?

Cung và cầu (Supply and Demand) là hai yếu tố cốt lõi tạo nên sự vận hành của bất kỳ nền kinh tế nào. Chúng không chỉ quyết định giá cả hàng hóa và dịch vụ mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến mọi quyết định kinh doanh, đầu tư, và tiêu dùng. Hiểu rõ quy luật cung cầu không chỉ giúp bạn nắm bắt được cách thị trường hoạt động, mà còn là chìa khóa để tối ưu hóa chiến lược kinh doanh, dự đoán xu hướng và đưa ra những quyết định tài chính thông minh.

Cầu (Demand) là gì?

Cầu là mức độ mà người tiêu dùng muốn và có khả năng mua sản phẩm hoặc dịch vụ ở các mức giá khác nhau.

Theo Luật Cầu, khi giá của sản phẩm tăng, cầu đối với sản phẩm đó thường giảm, vì người tiêu dùng có xu hướng mua ít hơn khi giá cao.

Cung (Supply) là gì?

Cung là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà các nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp sẵn sàng và có thể cung cấp ra thị trường với các mức giá khác nhau. Khi giá của một sản phẩm tăng, các nhà sản xuất thường sẵn sàng sản xuất và cung cấp nhiều hơn, do lợi nhuận tiềm năng tăng.

Mối quan hệ giữa Cung và Cầu

• Khi giá tăng, các nhà sản xuất muốn cung cấp nhiều hơn, nhưng người tiêu dùng lại muốn mua ít hơn (cầu giảm).
• Khi giá giảm, các nhà sản xuất cung cấp ít hơn, nhưng người tiêu dùng lại muốn mua nhiều hơn (cầu tăng).

Mối quan hệ giữa cung và cầu tạo ra một “điểm cân bằng”, nơi giá cả của sản phẩm hoặc dịch vụ được quyết định bởi sự giao thoa giữa lượng cung và lượng cầu.

Ví dụ minh họa:

Thị trường nhà ở: Nếu có quá nhiều nhà được xây dựng (cung tăng), nhưng ít người mua (cầu giảm), giá nhà sẽ giảm. Ngược lại, nếu có ít nhà và nhiều người muốn mua (cầu tăng), giá sẽ tăng.

Thị trường năng lượng: Khi có sự thiếu hụt dầu (cung giảm) nhưng nhu cầu tiêu thụ vẫn cao, giá dầu sẽ tăng.

Các yếu tố ảnh hưởng đến Cung- Cầu

Yếu tố ảnh hưởng đến cung:

• Chi phí sản xuất: Khi chi phí sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ thay đổi, nó sẽ tác động đến quyết định cung cấp của nhà sản xuất. Ví dụ, nếu chi phí nguyên liệu tăng (chẳng hạn như giá dầu tăng), các nhà sản xuất sẽ giảm lượng sản phẩm cung cấp hoặc tăng giá bán để bù đắp chi phí cao hơn.

Ví dụ: Nếu giá gỗ tăng, các nhà sản xuất đồ nội thất sẽ phải trả giá cao hơn cho nguyên liệu và do đó, giá bán đồ nội thất cũng có thể tăng, hoặc họ sẽ giảm sản lượng sản xuất để giảm chi phí.

• Công nghệ và sáng tạo: Sự tiến bộ công nghệ có thể giúp giảm chi phí sản xuất và tăng năng suất. Khi công nghệ được cải tiến, cung có thể tăng vì nhà sản xuất có thể sản xuất nhiều sản phẩm hơn với chi phí thấp hơn.

Ví dụ: Công nghệ in 3D trong ngành sản xuất đã giúp giảm chi phí và thời gian sản xuất, làm tăng lượng cung cấp sản phẩm.

• Chính sách chính phủ: Các quy định và chính sách thuế có thể ảnh hưởng đến khả năng cung cấp hàng hóa. Thuế cao hoặc quy định nghiêm ngặt có thể làm giảm cung, trong khi các chính sách hỗ trợ hoặc trợ cấp có thể thúc đẩy cung.

Ví dụ: Chính phủ hỗ trợ cho các công ty năng lượng tái tạo có thể khiến nguồn cung năng lượng mặt trời hoặc gió tăng lên.

• Sự thay đổi trong số lượng nhà sản xuất: Nếu nhiều công ty gia nhập thị trường, cung sẽ tăng. Ngược lại, nếu công ty rút lui hoặc đóng cửa, cung sẽ giảm.

Ví dụ: Sự gia nhập của nhiều hãng xe điện mới vào thị trường khiến cung ô tô điện tăng lên, cạnh tranh với các hãng ô tô truyền thống.

Yếu tố ảnh hưởng đến cầu

• Mức thu nhập của người tiêu dùng: Khi thu nhập của người tiêu dùng tăng, họ có xu hướng tiêu dùng nhiều hơn, dẫn đến nhu cầu tăng. Ngược lại, khi thu nhập giảm, nhu cầu có thể giảm theo.

Ví dụ: Nếu nền kinh tế phát triển và mức thu nhập của người dân tăng lên, nhu cầu mua nhà sẽ cao hơn, làm tăng giá trị bất động sản.

• Thị hiếu và xu hướng tiêu dùng: Thị hiếu của người tiêu dùng thay đổi theo thời gian và theo sự thay đổi trong xu hướng xã hội. Khi một sản phẩm trở thành “mốt” hoặc được quảng cáo mạnh mẽ, cầu sẽ tăng.

Ví dụ: Trong những năm gần đây, cầu về các sản phẩm công nghệ như điện thoại thông minh cao cấp, máy tính xách tay chơi game tăng mạnh, do sự thay đổi trong nhu cầu và thói quen tiêu dùng.

• Giá của các sản phẩm thay thế: Khi giá của sản phẩm thay thế thay đổi, cầu đối với sản phẩm ban đầu cũng có thể thay đổi. Nếu giá của sản phẩm thay thế giảm, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng sản phẩm thay thế, làm giảm cầu đối với sản phẩm ban đầu.

Ví dụ: Nếu giá xăng tăng cao, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng xe điện, làm giảm cầu đối với xe chạy bằng xăng.

• Các yếu tố xã hội và tâm lý: Các yếu tố xã hội như tình trạng xã hội, gia đình, hoặc các sự kiện lớn có thể làm thay đổi mức độ cầu đối với một sản phẩm. Thêm vào đó, những yếu tố tâm lý như sự tin tưởng vào chất lượng hoặc độ an toàn của sản phẩm cũng tác động đến quyết định tiêu dùng.

Ví dụ: Trong đại dịch COVID-19, nhu cầu về các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, thuốc khử trùng, khẩu trang tăng mạnh do lo ngại về sức khỏe cộng đồng.

Vai trò của Cung- Cầu

Vai trò của Cung và Cầu trong nền kinh tế là rất quan trọng, vì chúng tạo thành nền tảng của việc xác định giá cả và số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ được giao dịch trên thị trường. Mối quan hệ giữa cung và cầu có ảnh hưởng sâu rộng đến các quyết định sản xuất, tiêu dùng, và các chính sách kinh tế. Dưới đây là phân tích chi tiết về vai trò của cung và cầu:

1. Vai trò trong việc xác định giá cả

Cung và cầu ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định giá cả trong thị trường. Quy tắc cơ bản của cung và cầu là: khi cung lớn hơn cầu, giá cả sẽ giảm; khi cầu lớn hơn cung, giá sẽ tăng. Mối quan hệ này giúp “khám phá giá” — quá trình tìm ra mức giá mà tại đó người bán và người mua có thể đồng ý giao dịch.

2. Vai trò trong việc phân bổ tài nguyên

Cung và cầu quyết định cách thức tài nguyên được phân bổ trong nền kinh tế. Cung cấp và sản xuất hàng hóa chỉ được thực hiện khi có đủ nhu cầu từ người tiêu dùng để bù đắp chi phí. Nếu nhu cầu tăng lên, các nhà sản xuất có thể đầu tư thêm vào sản xuất. Nếu cầu giảm, nhà sản xuất sẽ giảm sản lượng để tránh thừa mứa hàng hóa.

3. Vai trò trong việc thúc đẩy cạnh tranh và đổi mới

Cung và cầu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cạnh tranh và sáng tạo trong thị trường. Khi nhu cầu tăng đối với một sản phẩm hoặc dịch vụ, các công ty sẽ tìm cách cải tiến sản phẩm của mình hoặc giảm giá để thu hút người tiêu dùng. Sự cạnh tranh này tạo ra động lực để các doanh nghiệp đổi mới và cung cấp những sản phẩm chất lượng hơn.

4. Vai trò trong chính sách kinh tế và xã hội

Cung và cầu không chỉ quan trọng trong thị trường tự do mà còn ảnh hưởng đến các quyết định chính sách của chính phủ. Chính phủ có thể sử dụng các công cụ như thuế, trợ cấp, và điều tiết giá cả để tác động đến cung và cầu, qua đó đạt được các mục tiêu kinh tế và xã hội.

5. Vai trò trong việc dự đoán và điều chỉnh thị trường

Cung và cầu giúp các doanh nghiệp và nhà quản lý dự đoán sự thay đổi trong thị trường và điều chỉnh chiến lược kinh doanh của họ. Việc hiểu rõ xu hướng cung và cầu giúp các nhà sản xuất tránh được tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt sản phẩm, đồng thời tối ưu hóa lợi nhuận.